Bestanddeel 13_013 - 'Boek der fabricatie' ('Gasfabricatie, arbeidslonen en voorwerpen in het Gesticht gebruikt')

Als eerste stad op het vasteland kreeg Brussel in 1819 straatverlichting op stadsgas. Omstreeks 1827 bouwde de stad Gent de eerste lichtgasfabriek in België. De stad Lier richtte in 1856 een gasfabriek op tussen de oude stadspoort en de in 1860 gegraven afleidingsvaart. Als een van de eerste kleinere steden in België besloot de stad toen om de exploitatie van de gasvoorziening, in het bijzonder voor de gasverlichting, zelf in handen te nemen. In de gasfabriek werd steenkool aan 1000° verhit tot cokes, waarbij een brandbaar gas werd gewonnen. Dat werd gebruikt voor de gemeentelijke gaslantaarns, een veiliger en goedkoop alternatief voor de olielamp. Met de opkomst van de elektriciteit rond 1910 verdwenen de gaslantaarns. Het stadsgas werd nu gebruikt om woningen te verwarmen. Men sprak van “sollekesgas”, want de verwarming draaide pas als je een muntje in de meter stak. Veel Lierenaars kwamen naar de fabriek voor een emmertje “gâzentâr”, de dikke zwarte pek die overbleef na de productie. De Lierse gasproductie stopte na de Tweede Wereldoorlog. In 2013 maakte de vervallen fabriek plaats voor een woonproject.